Tarihçemiz

Bir belde düşünün… Her adımında bin yıllık taşların hikâyesini duyduğunuz, her dokunuşta tarihin nabzını hissettiğiniz bir yer. O yerin adı: Kemerhisar. Niğde’nin Bor ilçesine bağlı bu sakin belde, yalnızca bir coğrafi nokta değil, medeniyetlerin iç içe geçtiği bir kültür atlasıdır. Antik çağda “Tyana” adıyla bilinen bu topraklar, yüzyıllar boyunca birçok büyük uygarlığın yönetim, ticaret ve kültür merkezi olmuştur.

Kemerhisar’ın tarihi, sıradan bir geçmişten ibaret değildir. M.Ö. 2. binyıla uzanan kökleriyle, bu bölge önce Hititler’in önemli şehirlerinden biri olmuş, sonrasında sırasıyla Frig, Pers, Hellenistik ve Roma dönemlerinde gelişerek Kapadokya’nın güney kapısı haline gelmiştir. Antik Tyana, özellikle Roma döneminde parlak bir dönem yaşamış, Kapadokya Krallığı’nın başkentlerinden biri olarak siyasi ve ekonomik merkez haline gelmiştir. Bu dönemde yapılan Roma Su Kemerleri, yalnızca o çağın mühendislik başarısını değil, Tyana’nın o dönemdeki refahını ve önemini de gözler önüne serer. Kemerhisar toprakları, Ünlü filozof ve bilim insanı Apollonius’un da memleketidir. Apollonius, milattan sonra 1. yüzyılda yaşamış, bilgeliğiyle pek çok felsefi akımda iz bırakmıştır. Bu yönüyle Kemerhisar yalnızca tarihi değil, entelektüel anlamda da Anadolu’nun en değerli noktalarından biridir.

Kemerhisar, adeta bir açık hava müzesidir. Roma döneminden kalan su kemerleri, yeraltı su kanalları, lahitler, antik duvar kalıntıları, hamam yapıları ve antik yollar, zamanın aşındıramadığı tarihî miraslar olarak günümüze ulaşmıştır. Kentin altında hâlâ keşfedilmeyi bekleyen yapılar ve yollar olduğu bilinmektedir. Bu da Kemerhisar’ı arkeolojik açıdan dinamik bir merkez haline getirir. Her yeni kazı, binlerce yıl öncesine açılan yeni bir pencere gibidir.

Tarihi zenginliğinin yanında Kemerhisar, doğasıyla da büyüler. İç Anadolu’nun bozkırına inat yeşilini koruyan bahçeleri, bereketli toprakları, sulama olanakları ve temiz havasıyla sakin ama dolu dolu bir yaşam sunar. Melendiz Çayı’nın verdiği hayat, tarıma ve bahçeciliğe can katar. Kemerhisar’da zaman ağır akar; ama bu ağırlık, sıkıcılıktan değil, huzurdan kaynaklanır. Güneşin batışını Roma kemerlerinin gölgesinde izlemek, sabah serinliğinde antik sokaklarda yürümek, burada sıradan değil; anıtsal birer deneyimdir.

Bugün Kemerhisar, yalnızca tarihî kalıntılarıyla değil, yaşayan kültürüyle de dikkat çeker. Geleneksel el sanatları, bölgeye özgü yemekler, mahalle kültürü ve samimi insanlarıyla Anadolu’nun özünü yaşatır. Beldede yapılan yerel festivaller, kültürel etkinlikler ve tarihi koruma çalışmaları sayesinde, geçmiş ve gelecek arasındaki köprü gün geçtikçe güçlenmektedir. Kemerhisar, geçmişi yalnızca saklayan değil, yaşatan bir beldedir. Çünkü burada tarih bir vitrin değil; gündelik hayatın doğal bir parçasıdır.

Tarih, bazı isimleri yalnızca yazmaz — onlara tanıklık eder. İşte bu isimlerden biri de, Kemerhisar’ın (antik Tyana) yetiştirdiği en büyük düşünürlerden biridir: Apollonius. 1. yüzyılda yaşamış olan Apollonius, sadece yaşadığı çağın değil, yüzyıllar boyunca pek çok filozof ve bilim insanının ilham kaynağı olmuş, düşünceleriyle doğu ve batı dünyası arasında bir köprü kurmuştur. Günümüzde Kemerhisar olarak bilinen Tyana’da dünyaya gelen bu bilge, hem yaşadığı yerin zenginliğini hem de kültürel mirasını fikirleriyle dünyaya taşımıştır.

Apollonius, felsefeyi yalnızca bilgi değil, yaşam biçimi olarak görmüştür. Pisagorcu öğretileri benimsemiş, et yemez, hayvan öldürmez, sade bir yaşam sürer ve öğretilerini sözle değil, eylemleriyle gösterirdi. Ona göre gerçek bilgelik, doğa ile uyumlu ve erdemli bir yaşamda gizlidir. Bu yönüyle yalnızca bir filozof değil, aynı zamanda bir ahlak öğretmeni ve mistik lider olarak kabul edilmiştir. Onu farklı kılan en önemli özelliklerden biri, mucizevi güçlere sahip olduğu iddialarıdır. Bazı kaynaklarda hastaları iyileştirdiği, geleceği gördüğü ve doğaüstü olaylara tanıklık ettiği aktarılır. Bu nedenle Apollonius, yüzyıllar boyunca kimi çevrelerce “peygamber”, “büyücü” ya da “yarı tanrı” gibi mitolojik bir figür olarak da anılmıştır.

Tyana, Apollonius için yalnızca bir doğum yeri değil, aynı zamanda düşünsel temelinin atıldığı coğrafyadır. Zengin kültürel mirası, doğuyla batı arasında kurduğu ticaret yolları, bilgiye açık atmosferi, onun evrensel görüşlerinin filizlendiği topraklar olmuştur. Apollonius’un doğduğu bu belde, onun sayesinde yalnızca Anadolu için değil, dünya felsefe tarihinde de özel bir yer edinmiştir. Bugün Kemerhisar’ın sokaklarında yürürken, hâlâ onun adını taşıyan izlerle karşılaşmak mümkündür. Kemerhisar, Apollonius’u sadece tarihsel bir figür olarak değil; kültürel kimliğinin ve felsefi zenginliğinin bir sembolü olarak yaşatmaktadır.

• Yeni Pisagorcu felsefenin en önemli temsilcilerindendir.
• Doğu-Batı felsefeleri arasında düşünsel bir köprü kurmuştur.
• Etik, ahlak ve sade yaşam üzerine yazılı olmayan ama aktarılan öğretiler bırakmıştır.
• Philostratus’un "Tyana’lı Apollonius’un Hayatı" adlı eseriyle ünü yüzyıllar sonrasına taşınmıştır.
• Bazı çevreler tarafından antik çağın İsa’sı olarak da anılmıştır.

Kemerhisar bugün yalnızca arkeolojik yapılarıyla değil, Apollonius gibi dünya düşünce tarihinde iz bırakmış bir bilgeye ev sahipliği yapmış olmasıyla da kıymetlidir. Her taşın altında sadece tarih değil, düşünce vardır. Ve Apollonius, bu düşüncenin en gür sesidir. Kemerhisar’ı anlamak, Apollonius’u tanımakla başlar. Çünkü bu topraklar, bilgeliğin mayalandığı yerlerdir.